BISAG UNSA: Ukay-Ukay
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Oktubre 10) — Giagda ko mangukay nila Betty ug Tina sa uska dakong bodega sa mga ukay-ukay. Taymingon kuno namo ang bag-ong abot nga surplas gikan sa States. Pag-abot namo,...
View ArticleBISAG UNSA: Hit/WDR
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/19 November) — Hit. Dili hit nga kanta. Dili sab hit sa You Tube. Hit sa National Bureau of Investigation (NBI). Mao nay nahitabo nako niadtong Hunyo karong tuiga dihang...
View ArticleBISAG UNSA: Don Quixote
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Enero 14) — Kardo: “Wa jod ko magdahom, Pre, nga naa pay Don Quixote karong panahona.” Berto: “Don Quixote? Kinsa man na siya, Pre?” Kardo: “Wa pa ka kabati niya, Pre?...
View ArticleBISAG UNSA: Cu Chi Tunnel
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/27 April) – Ang Cu Chi uska distrito nga usa ka oras ug tunga ang biyahe gikan sa Saigon, kapital sa kanhing Republic of South Vietnam. Dinhi nahimutang ang konektadong mga...
View ArticleBISAG UNSA: Mga Tradisyong Kulba
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/11 June) – Naay mga karaang tradisyon kun batasan nga namugna sa lain-laing kultura nga sa atong panlantaw karong panahona maingon natong makahadlok. Ang usa sa labing...
View ArticleKinsa Ang Mga Tagabalooy?
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/ 14 Hulyo)–Sa rekord sa mga Katsilang paring Recoleto nga nagmisyon sa Karaang Caraga sa mga tuig 1660-1670, ilang nahinabo ang uska “nasyon” nga ilang gitawag og...
View ArticleBISAG UNSA: Rebyu sa Tipik
(Kublai Ponce-Millan. Tipik. Hinagpat nga mga nagkadaiyang tipik sa malahutayong kalinaw nga iya sa Mindanaw. Poetry by Bro. Karl M. Gaspar, CSsR. With prologue by Philip Somozo and postcript by Stella...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Misteryo sa Barkong Santa Maria del Parral
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Agosto 14) – Human kang Magellan, nagpadalag laing ekspedisyon ang Espanya padulong sa Pilipinas nga gipangulohan ni Jofre Garcia de Loaysa niadtong Hulyo 1525. Pito ka...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Mga Manurigaw
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/ 18 August)–Dugay na ko naintriga sa mga Manurigaw. Sa hay eskul pa ko sa Tagum, nakabati na kos mga estorya sa mga puti nga mga Mandaya dihas kabukiran sa Compostela....
View ArticleBISAG UNSA: Rebyu sa Ang Bayan sa labas ng Maynila
(Rosario Cruz-Lucero. Ang bayan sa labas ng Maynila. Ateneo de Manila University Press, Quezon City. 2007. 240 pages.) Ikaduha nako ning rebyu og libro sulod sa duha ka bulan. Pulos request ni Karl....
View ArticleBISAG UNSA: Singil sa Kinaiyahan
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/16 Disyembre) — Naningil na ang kinaiyahan,” komento ni Melot mahitungod sa paglampurnas sa Bagyong Pablo sa New Bataan, Compostela Valley. Wala pa gani mabalita nga grabe...
View ArticleClik here to view.
Now, we understand what the phrase “Morag naagian og bagyo” means
CATEEL, Davao Oriental (MindaNews/31 Dec) — At its strongest, Bagyo Pablo reached the category of a super typhoon with sustained winds of 259 kph. Its diameter was 600 km, its eye 16.6 km wide, and it...
View ArticleBISAG UNSA: Balak nga Kalagan
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Enero 14) — Isip adbokeyt sa mother-tongue education ug pagpalambo sa mga lokal nga lenggwahe sa Pilipinas, gikalipay nakong dako nga makadawat og balak nga Kinalagan ilabi...
View ArticleBISAG UNSA: Karingag
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/24 Feb) — Dihang nagpaluto mig pagkaon sa mga Bagobo Tagabawa nga taga Sibulan, Toril isip among reserts sa PWC of Davao kabahin sa mga linutoang Lumadnon, naintriga ko sa...
View ArticleBISAG UNSA: Sultanato sa Sulu
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 11 Marso) – Sa mga rekord sa Tsina, kapila natala ang Sulu nga aktibo sa internasyonal nga treyd sa wala pa moabot ang mga katsila. Niadtong 1417, nagpadalag trade...
View ArticleBISAG UNSA: Chechnya
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Abril 29) — Natingala ko nga nahilambigit ang duha ka magsoong Chechen-American sa teroristang pagpamomba sa Boston Marathon niadtong Abril 15, 2013 nga mikalas og tulo ka...
View ArticleBISAG UNSA: Si Bia Layag
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 8 May) – Yunik ni nga karakter si Bia Layag kay segun sa akong pagkasayod, siya lang ang nag-inusarang babayeng bayani sa tribung Bagobo. Ang sugilanon mahitungod kang...
View ArticleClik here to view.
BISAG UNSA: Bulalakaw
(Merlie M. Alunan. Pagdakop sa bulalakaw ug uban pang mga balak. Ateneo de Manila University Press, Quezon City. 2012. 154 pages.) DAKBAYAN SA DABAW: Sa gamay pa ko, kanunay ko makakitag bulalakaw nga...
View ArticleBISAG UNSA: Balak nga Higaunon
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/05 June) — Ang mga Higaunom usa sa pito ka tribung Lumad nga nagpuyo sa Bukidnon. Sumala sa ilang kasaysayan, taga baybay sila kaniadto diha sa Misamis Oriental. Sila ang...
View ArticleBISAG UNSA: Buhok ni Maria
Kardo: “Pre, unsa man nang tanom diha sa imong tugkaran? Kanang nagkatay sa trelis, unya naay daghan kaayong morag buhok nga nagbitay?” Berto: “Mao nay gitawag nila nga buhok ni Maria, Pre. Ambot,...
View ArticleBISAG UNSA: Si Magellan ug ang Unang mga Netibong Pilipino
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 24 Nobyembre) – Sumala sa taho ni Pigafetta, ang tagsulat sa ekspedisyong Magellan niadtong 1519-1522, ang unang isla nga ilang nabangga diris Pilipinas mao ang Zamal...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Balay ni Maria
(Maria Virginia Yap Morales. Balay Ukit. Tropical Architecture in Pre-WW11 Filipino Houses. Anvil Publishing Inc. Mandaluyong City. 2012. 232 pages.) DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/8 December)–Sa ulahing...
View ArticleBISAG UNSA: Tabok sa Karsada
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 30 Enero) – Sa gamay pa ko, kapila mi magbalhin-balhin og puyo. Alang nako, ang labing memorable nga lugar nga among napuy-an mao ang Salmonan, sa Quezon Blvd, Dakbayan...
View ArticleBISAG UNSA: Hulaw/Climate Change
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / Marso 17) – Karon pa ko kakita og mga prutas sa rambutan nga nangliki sa punoan mismo. Mao nay nahitabo sa mga rambutan sa akong tugkaran. Niadtong miaging Disyembre...
View ArticleBISAG UNSA: Durian
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Mayo 2) — Karong tuiga sa Abril lang gyod ko kakaon og bunga sa akong durian nga gitanom kapin napulo na ka tuig ang milabay sa atbang sa akong bentana. Mga dose ka bunga...
View ArticleBISAG UNSA: Saging Tindok
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Hunyo 27) — Nasayod ba mo nga ang unang mga Katsila nga nasaag diris Pilipinas niadtong 1521 nakakaon og saging tindok? Kining mga Katsilaa sakop sa Ekspedisyong Magallanes...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Pinoy sa Mata ni Prayle Gaspar San Agustin
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 27 Aug) – Nahimuot ko sa sulat sa Katsilang prayleng Agustinian nga si Gaspar San Agustin (O.S.A) nga nagdeskrayb sa kinaiya sa mga Pilipinong nabuhi niadtong mga tuig...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Babayeng Pilipina sa Tuig 1720
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/02 September) — Ang Katsilang prayleng Agustinian nga si Gaspar de San Agustin adunay sulat niadtong 1720 nga nagdeskrayb sa mga Pilipino nianang mga panahona. Pagka...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Kahawod sa Mga Pilipino sa Tuig 1730
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Septiembre 16) — Ang Katsilang Heswita nga si Pedro Murillo y Velarde na-asayn dinhis Pilipinas sa mga tuig 1730. Otro sab ning nakamenos pag-ayo sa mga Pilipino Indiyo. Sa...
View ArticleBISAG UNSA: Kinsa ang Tamad: Pilipino o Katsila?
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/21 Sept) — Makalipay basahon ang sinulat ni Padre Juan Jose Delgado, uska Katsilang paring Heswita nga dugayng nagmisyon diris Pilipinas sa mga tuig 1730. Iyang...
View ArticleBISAG UNSA: Sabong
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/12 Setyembre) — Karaang sugal na diay ning sabong sa Pilipinas. Niadto pang 1521, natala na ni Antonio Pigafetta, ang rekorder ni Magellan, nga tigsabong ang mga Pinoy. Iya...
View ArticleBISAG UNSA: Sa Sinugdanan
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/07 Nobyembre) — Matod pa sa karaang mga Pilipino, sa sinugdanan, ang kalibotan gitibuok lamang sa dagat ug langit. Sa tunga sa langit ug dagat naglupad-lupad ang banog. Sa...
View ArticleBISAG UNSA: Pislat
DAVAO CITY (MindaNews/05 December)–Naintriga gyod ko sa deskripsyon sa mga langyawng syentista kalabot sa mga Malayo, ang kinabag-ang rasa sa Pilipinas. Mao ni ang ilang paghulagway sa mga Malayo sama...
View ArticleBISAG UNSA: Unsaon Pag-undang sa Gera
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / Marso 27) – Adunay interesanteng taho si Maximilianus Transylvanus kon giunsa pagpatunhay sa mga tribu nga nagpuyo dapit sa Borneo ang kalinaw sa ilang han-ay. Kining...
View ArticleBISAG UNSA: Balak sa Katalagman
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 4 June) – Daghang mga tawong makasinati og trahedya ang dugay makarekober. Naay maamang, usahay gani naay malisoan og pangisip. Mao nay naobserbahan sa mga surbaybor sa...
View ArticleBISAG UNSA: Natulog nga Higante
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 28 Hulyo) – Si Napoleon Bonaparte (1769-1821) ang nagbansag sa Tsina nga “Natulog nga Higante,” kun (Sleeping Giant). Niya pa: “Pasagdi nga matulog ang Tsina, kay kon...
View ArticleBISAG UNSA: Promo sa Kadayawan
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/24 August) — Naeksayt sab ko gamay niadtong Sabado sa Kadayawan sa Dabaw kay nakatayming kog promo samtang nagwindow shopping uban sa akong mga pag-umangkon nga sila si BJ,...
View ArticleClik here to view.
O Susana: truly a powerful weapon against deception and forgetting Mac Tiu
(Introduction by Dr. Macario D. Tiu to the book, “O Susana! The Untold Stories of Martial Law in Davao,” written by 34 authors and edited by him. Published by the University Publication Office of the...
View ArticleBISAG UNSA: Ang kuwaknit sumala sa mga Zapotec
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 18 June) — Kining leyenda mahitungod sa kuwaknit akong gihubad gikan sa libro ni Eduardo Galeano, usa ka magsusulat sa Uruguay, South America. Ang leyenda gikan sa mga...
View ArticleBISAG UNSA: Gugma
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/19 Hunyo) — Kining leyenda gihubad gikan sa libro ni Eduardo Galeano nga nag-ulohag Genesis nga gimantala niadtong 1998. Sa lasang sa Amazon, ang unang babaye ug unang...
View ArticleBISAG UNSA: Humay sa Panahon sa Katsila
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews /08 July) — Matod pang J. Mallat, usa ka Pranses nga nakabisita sa Pilipinas niadtong mga tuig 1840, ang humay mao ang labing importanteng produkto sa Pilipinas. Duha ka...
View ArticleBISAG UNSA: Babayeng Pilipina: 1521 ug 1840
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 10 July) — Sumala ni Pigafetta nga maoy tigrekord sa Ekspedisyong Magellan nga miabot sa Pilipinas sa 1521, ang mga babayeng Pilipina walay sapot sa lawas gawas sa telang...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Kuwaknit Sumala sa mga Ubo Manuvu
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / 01 Enero) — Ang mga Ubo Manuvu mao ang tumindok sa palibot sa Mt. Apo. Makita sila sa Kidapawan ug Arakan Valley sa Cotabato ug sa Baguio, Calinan, ug Marilog sa Siyudad...
View ArticleBISAG UNSA: Ang Gubat sa Bacolod-Kalawi, Lanao del Sur 1903
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Enero 10) — Sa tuig 1902, nag-isyug proklamasyon ang Amerkanong Division Commander nga si Gen. Adna R. Chaffee ngadto sa mga Moro sa Lake Lanao. Matod pa sa proklamasyon,...
View ArticleBISAG UNSA: Building a nation worthy of the Filipinos
(Speech delivered on the 75th Commemoration of the Araw ng Kagitingan at the Veterans Memorial Park, Davao City, 9 April 2017, with the theme Tungo sa Bayan na nararapat sa mga Pilipino, mga Pilipino...
View ArticleBISAG UNSA: Walay Kaligo, Walay Kalipay
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/07 June) — Ang mga Katsila ug ubang European nga makabisita sa Pilipinas kaniadto mahingangha gyod kay sige kunog kaligo ang mga Pinoy. Matod pa sa Heswitang pari nga si...
View ArticleClik here to view.
BISAG UNSA: Tangkong
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Hunyo 13) — Usa sa akong paboritong gulay ang tangkong, ilabi na karon nga naglikay-likay kog uric acid. Sa akong pagkasayod, walay uric acid ang tangkong. Aw, basta wala...
View ArticleClik here to view.
BISAG UNSA: Kaningag, Take Two
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Hunyo 20) — Usa sa lamas nga nakapaintriga nako dihang nagreserts ko sa lutong Lumadnon sa Dabaw mao ang karingag o kaningag. Brawn ni nga polbos nga maoy ilang betsin...
View ArticleClik here to view.
BISAG UNSA: Laghan
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Hunyo 27) — Usa sa mga nakaon nila Magellan dihang midunggo sila sa Cebu niadtong 1521 mao ang laghan – subay sa orihinal nga spelling ni Pigafetta, ang Italyanong tigtala...
View ArticleClik here to view.
BISAG UNSA: Haya
DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews / Hulyo 12) – Sa hayeskol pa ko sa Tagum, naa koy klasmeyt nga namatay ug gihaya sa ilang balay. Naa may uska punerarya niadtong panahona pero dili pa uso ang paggamit...
View Article